Mgr Andrzej Jarynowski
CIOP – Państwowy Instytut Badawczy

Proponujemy w naszej pracy dynamiczne uogólnienie za pomocą symulacji komputerowych „problemu stabilnego małżeństwa”, za który twórcy tego algorytmu otrzymali ostatnią nagrodę im. Nobla. Zbudowany model odzwierciedla zachowanie heteroseksualnej subpopulacji społeczeństw (częstotliwość zmiany partnerów, stosunek singli do osób przebywających w związkach). Rozważania teoretyczne zostały uzupełnione o replikę zaobserwowanych zmian w liczbie rozwodów w różnych regionach świata oraz dynamikę zmiany partnerów zarejestrowaną w hrabstwie Sztokholmskim. Wspomniane rezultaty zostały uzyskane poprzez symulacje komputerowe w których agenci posiadają listę swoich atrybutów i cech preferowanych u potencjalnego partnera. Aktualne wartości wolności społecznej (siła norm, religijność, system prawny) oraz ekonomicznej (stosunek dochodu do zgromadzonego kapitału) będą odpowiadały za dynamikę zmian. W deterministycznej części modelu agenci dobierają się w pary jeżeli dopasowanie między nimi jest lepsze (= mniejsze) niż wartość krytyczna wejścia w nowy związek, bądź wymieniają się partnerami jeżeli dopasowanie między nowymi parami będzie lepsze niż wspomniana wartość krytyczna pomniejszona o siłę związku. Zakładamy przy tyn, że wartość krytyczna wejścia w związek rośnie wraz ze wzrostem wolności, a siła związku wtedy maleje. Dodatkowo para może się spontanicznie rozpaść w trakcie związku z prawdopodobieństwem rosnącym wraz ze wzrostem wolności, co zostało zaimplementowane w części stochastycznej. Ten prosty model, mimo że zakłada homogeniczność agentów (na grafie dwudzielnym) i jedynie dwóch kluczowych parametrów, pozwala wyjaśnić: (1) szybki wzrost liczby rozwodów w krajach cywilizacji zachodniej w drugiej połowie XX wieku; (2) nietrywialny wpływ rozwoju ekonomicznego, czy sytuacji kryzysowych na stabilność związków (3) oszacować siłę działania norm społecznych w poszczególnych społeczeństwach, znając częstość zmiany partnerów, procent osób samotnych oraz stosunek dochodu do kapitału.